Nu al het theater stilligt, zoekt cabaretier Tim Fransen zijn heil in een podcast. In samenwerking met de Volkskrant maakt hij ‘Beschaving: De Nabeschouwing’ waarin hij zich afvraagt of deze crisis de noodrem is die onze beschaving van de afgrond behoedt. Of is dit het begin van het einde?

Toen de theaters moesten sluiten, had Fransen al een paar maanden try-outs gespeeld voor zijn derde voorstelling. Die stond al aardig in de steigers, in november zou de première zijn. Het onderwerp bleek niet ver verwijderd van de omstandigheden die daar een stokje voor staken. ‘De mens en ik’ zou gaan over zijn worsteling met de mensheid en over hoe breekbaar de beschaving is. In de podcast dacht de cabaretier door over dat thema in het licht van de recente gebeurtenissen. Heeft het virus een wil? Hoeveel is een mensenleven ons waard? Maakt een pandemie ons solidair? En in de vierde en voorlopig laatste aflevering: is er nog hoop?

In die laatste aflevering haalt Fransen een boodschap aan die zijn vriend filosoof René Gude tot zijn dood uitdroeg: we zullen ons moeten verhouden tot onze kwetsbaarheid en vergankelijkheid. Fransen: “Ik geloof dat wijsheid niet zozeer een kwestie is van inzichten opdoen. Daar begint het, maar daarna komt het aan op oefening, jezelf de juiste gewoonten aanmeten. René zei weleens: ‘Het zijn niet de dingen zelf waar we aan lijden, maar ons oordeel over de dingen’. Ik dacht altijd: dat moet hij uit het boeddhisme hebben gehaald. Totdat ik het tegenkwam bij Marcus Aurelius, een stoïcijn, en keizer tijdens een grote pestepidemie. Maar Boeddha had dit ook zo kunnen zeggen. Het fundamentele uitgangspunt van het boeddhisme is dat alles vergankelijk is, elke emotie, elke ervaring, elke persoon. Wat volgens mij ook voor het stoïcisme geldt: die eindigheid is geen reden om gedeprimeerd te raken. Integendeel, het zou onze inspiratie moeten zijn. Het zou ons moeten laten inzien hoe kostbaar onze tijd hier is.”

Fransen: “De wereld brengt van zichzelf ellende met zich mee, daar hoeven wij verder niks voor te doen. Het laatste wat wij moeten doen is daar nog meer ellende aan toevoegen. Volgens mij moeten we het bestaan juist verzachten voor elkaar. Ik geloof dat dat beschaving is.” 

De podcast van Tim Fransen is te beluisteren via Spotify, iTunes en andere podcast-apps of via de website van de Volkskrant.