Steeds vaker duikt de term op: empatisch leiderschap. Voormalig Disney-topman Bob Iger schrijft in zijn biografie: “Wees aardig tegen mensen. Behandel iedereen rechtvaardig en met empathie.” Hij is niet de enige die pleit voor empathisch leiderschap. Maar wat is het eigenlijk? Waarom is het zo belangrijk? En kun je het leren? Ben Tiggelaar schreef er in NRC een interessante column over.
Jamil Zaki is onderzoeker aan Stanford, schrijver van The War for Kindness en expert op het gebied van empathie. Dat we kunnen meevoelen met de ander is een belangrijke reden voor het succes van de menselijke soort, stelt hij. Empathie is essentieel voor onderlinge zorg en samenwerking en daarom niet alleen van groot belang voor groepen jagers en verzamelaars in de prehistorie, maar ook voor moderne organisaties. Meer empathie in de werkomgeving leidt tot meer motivatie, minder verzuim en betere resultaten.
Volgens psychologen bestaat empathie uit 3 ingrediënten:
Kan een leider leren meelevender te worden? Deels! Onze empathische vermogens zijn aangeboren, maar door de ervaringen die we opdoen en door oefening worden ze kleiner of groter. Waarom is het zo belangrijk hier nu in te investeren? Zaki gelooft dat empathie maatschappelijk onder druk staat. In de laatste decennia laten metingen een gestage daling zien. Mogelijke oorzaken zijn stress, individualisering en contact op afstand, via technologie. Factoren die juist ook in deze tijd van corona en thuiswerken sterk aanwezig zijn.
De eerste stap in het vergroten van je empathie is accepteren dat het veranderbaar is. Wie empathie ziet als onveranderlijke eigenschap, is minder geneigd eraan te werken dan mensen die geloven dat empathie een vaardigheid is die je kunt trainen. En dan moet je als leider vooral tijd investeren in individueel contact. Interactie met groepen leidt namelijk gemakkelijk tot stereotypering en wij-zij-denken. Maar wie meer tijd investeert in een-op-een gesprekken, ontwikkelt zijn inlevingsvermogen en krijgt meer begrip voor de groep waartoe mensen behoren. Vooral wanneer leiders empathie tonen is dat effectief. Empathie is namelijk besmettelijk. Wanneer mensen zien dat empathie de norm is in een organisatie, doen ze zelf ook meer moeite om zich in te leven in anderen.
Er is ook een gevaar. In zorg en onderwijs leidt te veel meevoelen en willen zorgen voor de ander ook regelmatig tot uitputting en burn-outs bij medewerkers. Maar voor de meeste managers geldt dat ze nog lang niet op dat niveau van meeleven zitten. Voor hen geldt volgens Zaki: werken aan je empathie leidt niet alleen tot voordeel voor de ander en het bedrijf, maar zorgt er ook voor dat je zelf minder stress ervaart, meer geluk en – paradoxaal – het gevoel dat je meer tijd hebt voor jezelf.
