Negatieve gedachten bestrijden? Gijs Jansen, specialist in Acceptance and Commitment Therapy (ACT), gelooft er niet in. “Kijk met humor naar wat je brein allemaal aan ellende produceert. Dat kan je lijden verlichten.”

Onlangs verscheen Uit liefde voor jezelf, het nieuwste boek van Jansen, met daarin volgens hem ‘de pareltjes van ACT’. Al jaren draagt hij ACT met verve uit. Jansen: “Omdat het ons iets heel waardevols biedt. Het leert je anders omgaan met het lijden in het leven; je verzet ertegen te staken. Daarnaast helpt het je omgaan met de ‘piekerfabriek’ in je hoofd.”

Zijn boodschap: stop de strijd tegen die talloze gedachten die je kunnen kwellen, tegen de ‘bagger die in je hoofd ronddrijft’, zoals hij het in zijn boek omschrijft. Jansen pleit voor observeren: actief, bijvoorbeeld met mindfulness, opmerken welke gedachten er opkomen, zonder dat je die wilt veranderen. Jansen: “Het doel is om een afstandelijker relatie tot je gedachten te krijgen; een soort verstandshuwelijk met je verstand. En om je werkelijk te kunnen distantiëren van je denken, reiken we in de ACT een speciale techniek aan, namelijk defusie: het lichter omgaan met een gedachte.”

Humor is daarbij heel belangrijk. Jansen: “Neem woorden als dik, lelijk of zwak. Als je zo veroordelend over jezelf denkt en merkt dat zulke gedachten hard binnenkomen, kun je oefenen om er afstand van te nemen. Toen ik kanker had, deed ik dat ook. Ik merkte hoe alleen al dat woord onnodige angst opriep. Ik heb toen met mijn vrouw afgesproken om daar grappen over te maken en om liedjes te zingen met het woord kanker. Ook door een woord simpelweg anderhalve minuut te herhalen verliest het al wat van zijn lading. Het idee is dat je de draak steekt met woorden die je raken. Wanneer je dat zuur of sarcastisch doet, heeft het geen effect, maar als je met humor leert kijken naar wat je brein allemaal aan ellende produceert, kan dat je lijden verlichten.”

Lees meer in Psychologie Magazine.