De Nederlandse geestelijke-gezondheidszorg barst uit zijn voegen. Er wordt twee keer zoveel geld uitgegeven aan mentale zorg als 15 jaar geleden, terwijl het aantal mensen met psychische aandoeningen gelijk is gebleven. De oorzaak: iedereen met stress, sombere gevoelens of een burn-out wil een hulpverlener. Patiënten met ernstige psychische problemen zijn daarvan de dupe. Voor hen is geen geld meer, zij worden als 'verwarde personen' weggezet door de maatschappij.

Psychiater Damiaan Denys (55) betoogde onlangs in de Volkskrant dat mensen met normaal psychisch lijden minder een beroep zouden moeten doen op de zorg. Denys: “Lange wandelingen kunnen ook heilzaam zijn bij somberheid en stress.” We zijn het verleerd om om te gaan met alle tegenslag, pijn en verdriet die het leven nu eenmaal biedt. 

Volgens Denys worden gevoelens gepathologiseerd die inderdaad ongemakkelijk zijn, maar die nu eenmaal bij het leven horen. Het is een tegenstelling: hoe beter af de mens, hoe (psychisch) kwetsbaarder die kennelijk is, gezien de gestaag stijgende vraag naar mentale zorg in de rijkste en gelukkigste landen ter wereld - Nederland staat daarin niet alleen.

Meer geld, meer luxe, beter onderwijs en hogere budgetten voor de zorg betekenen niet: méér mentaal welbevinden. Denys: “Dat is een misverstand. Ik wil het zelfs omdraaien: voor mentaal welbevinden is het misschien juist nodig om te maken te krijgen met problemen en tekortkomingen, een moeilijke jeugd, een werkelijkheid die niet altijd naar je zin is. Daarvan groei je en word je een weerbaarder persoon.”

“Als je verlangens botsen met de werkelijkheid, resulteert dat in lijden. Maar juist in die discrepantie schuilt een leerproces, om je verlangens aan te passen, om flexibeler om te gaan met de werkelijkheid. Waarom ben je ontslagen, wat kun je ervan leren? Waarom loopt een relatie op de klippen? Daarvan word je weerbaarder en wijzer dan door te zeggen: wat een vreselijk lot treft mij.”

Psychologische hulp is een lifestyle-ding geworden volgens Denys. “Je doet als jongere tegenwoordig niet meer gewoon rijexamen, nee, je doet rijexamen met behulp van een coach. De Universiteit van Amsterdam heeft een knuffelkamer ingericht waar studenten puppy's kunnen aaien om de stress te reduceren voordat ze tentamen doen. We vertrouwen niet meer op onze eigen kracht om met problemen te dealen, nee, we huren er externen voor in…”